حبب الی من دنیاکم ...

در روایت مشهوری از پیامبر (ص) آمده است که: حبب الی من دنیاکم ثلاث النساء و الطیب و الصلوه و جعلت قره عینی فی الصلوه. دوست گردانیده شد برای من از دنیای شما سه چیز؛ زنان، عطر و بوی خوش و نماز و نور دیده من در نماز قرار داده شد. ابن عربی در فص آخر کتاب فصوص الحکم که فص محمدی است، این روایت را ذکر می کند و این فص را بر محور این روایت بیان می کند. اما به نظر حقیر اگرچه کلام شیخ در این باب صحیح است ولی انتظار ما از این فص که فص خاتمی است بیش از این بود. مثلاً شاید انتظار می رفت در این فص از روایاتی مثل لولاک لما خلقت الافلاک و یا اول ما خلق الله روحی و امثالهم که در آن تبیین مقام جامعیت پیامبر در مقایسه با انبیای دیگر مطرح است؛ بیاید. به هر حال همانطور که شیخ گقته کلمه حبب به شکل مجهول به این معناست که مرا دوست گردانیده شد یعنی خدا مرا دوستار این سه چیز کرد. و گرنه نبی در مقام لی مع الله به کسی و چیزی توجه ندارد. توجه او و تمام حرکات و سکناتش بر اساس تجلیات الهی است. چون او گفته این سه چیز را دوست بدار من دوست دارم. پس طبیعی است پیامبر و اولیای او به بهشت و نعمتهای آن بی توجه اند تا چه رسد به دنیا و نعمتهای ظاهری آن. در نتیجه توجه ایشان به زنان مثل توجه مردان عادی به خاطر حظ نفس و تمتع مادی نیست. حتی ابن عربی می گوید من به زنان اصلاً توجهی نداشتم و دوری می کردم تا اینکه تامل در این روایت باعث شد تا من به زنان توجه کنم. وی تا سن 38 سالگی مجرد بود. حال که احوال یک سالک چنین است پس پیامبر که همه هستی مورد شهود و در اختیار اوست هرگز برای ارضای شهوات نفسانی به زن توجه نمی کند.

نکته دیگر در کم کلمه دنیاکم است. یعنی دنیای شما نه دنیای من! من از دنیای شما زنان و عطر و نماز را خدا برایم انتخاب نمود که دوست داشته باشم. دنیا و آخرت پیامبر و اهل بیت (ع) خداست چنانچه در دعای خمسه عشر آمده یا دنیای و آخرتی. یعنی به هیچ چیز جز خدا و ذات احدی توجه ندارند و اگر به چیز دیگری از دنیا یا آخرت توجه کنند به امر الهی است نه به جهت مطلوبیت آن چیز. پس دنیا و آخرت پیامبر با دیگران متفاوت است.

نکته دیگر اینکه بزرگی حفظه الله تعالی می فرمود، حضرت رسول زمانی که داشت این بیان را برای سلمان می فرمود در بین کلام یک شخص دیگری وارد مجلس شد و پیامبر سومین چیز یعنی نماز را تغییر داد و گرنه نماز با زن و عطر تناسب ندارد. اما به جهت کمی ظرفیت وارد شونده آن را به نماز تغییر داد. پس سومین محبوب پیامبر در این روایت نماز نبوده است! ضمن اینکه نماز امر دنیوی نیست. اگرچه واضح است که نماز با دو مورد قبلی قابل مقایسه نیست. زیرا حقیقت نماز ولایت امیر المومنین علیه السلام است. از این رو اضافه فرمود قره عینی فی الصلوه.