بهشت حسی و بهشت معنوی

همان طور که در این عالم لذات مادی و معنوی وجود دارد در عالم برزخ و قیامت هم بهشت ظاهری و باطنی وجود دارد. محسوس در عالم قیامت با محسوس در عالم دنیا متفاوت است. محسوس اخروی به معنای ملموس است نه به معنای محسوس مادی و فیزیکی. حواس ظاهری در آخرت بسیار قوی تر و ادراکاتش بالاتر از ادراکات حس در دنیاست. تحمل بدن دنیوی برای لذت یا الم کم و محدود است جسم مادی محدودیتهای زیادی دارد اگر کمی بیشتر از حد معده غذا بخورد دچار ناراحتی می شود و لو آن غذا لذیذ باشد ولی جسم اخروی قابلیت بسیار زیادی در ادراک لذایذ یا الم ها دارد. به طوری که همزمان میتواند همه لذات را با هم ادراک کند. از خوردن و آشامیدن و نکاح و غیره. در این عالم دنیا اهل ظاهر و اهل باطن در لذایذ مادی مشترکند در عالم آخرت هم بهشتیان در لذایذ ظاهری با هم مشترکند. یعنی هم عامه از مومنین و هم عارفان در لذات محسوس و ظاهری برابرند ولی اهل ظاهر از بهشت معنوی محرومند اگرچه ادراک و عقل ایشان به آن نمی رسد. و آن جنت لقای رب و مشاهده جمال یار و تجلیات الهی است. کما اینکه در این دنیا هم از لذات معنوی غافل بودند و از معنا به دور. ایشان فقط به ظواهر شرعی فقهی تا حدودی عمل می کردندلذا به نتیجه عمل ظاهری که بهشت ظاهری و حسی است خواهند رسید. اهل ظاهر در بهشت هم سرگرم لذات ظاهری و محسوس خواهند بود. اما برای عارف و عبد حقیقی، خدا چیزهایی مهیا نموده که نه چشمی دیده و نه گوشی شنیده و نه به قلب کسی خطور نموده اعددت لعبادی ما لا عین رات و لا اذن سمعت و لا خطر علی قلب بشر. چون اینها از مقوله محسوسات و لو محسوسات اخروی هم نیست.

الهی به بهشت و حور چه نازم مرا نفسی ده تا با آن بهشتی نو بسازم.

نکته دیگر اینکه بهشت معنوی با بهشت محسوس قابل مقایسه نیست و آن بهشت برای اهلش در همین دنیا هم وجود دارد چون روح و باطن ما همیشه با ماست چه در دنیا و چه در عقبی. به قول حافظ من که امروزم بهشت نقد حاصل می شود      وعده فردای زاهد را چرا باور کنم. زیرا او به بهشت معنوی در این عالم رسیده بود. بهشت معنوی شامل انواع علوم الهی و تجلیات بی نهایت اوست و بدیهی است که عارف آن قرب و تجلیات را با هیچ چیز در دنیا و آخرت عوض نمی کند. رزقنا الله و ایاکم.