ماء در قرآن تجلی ولایت

ماء یا آب مظهر حیات بخشی است. چنانچه فرمود و جعلنا من الماء کل شی حی. معنای آیه به خلاف فهم عرفی این نیست که موجودات زنده با آب زنده هستند، بلکه معنای آیه این است که به وسیله آب همه چیز، زنده است. حیات اینجا به معنای حیات عرفی که در جانوران یا گیاهان است نمی باشد. بلکه اولاً همه موجودات زنده اند و ثانیاً با آب زنده هستند یعنی وجودشان با آب تحقق یافته است و این شامل همه موجودات اعم از جماد و نبات و حیوان و جن و ملک است. در نتیجه معلوم می گردد که منظور از آب، این آب مادی که مرکب از اکسیژن و هیدروژن نیست. بلکه آب ظهور ولایت و حقیقت وجود است. پس در همه موجودات اعم از غیب و شهود آب که سر حیات است، وجود دارد. در واقع این ولایت تکوینی است که از آن به ماء تعبیر می شود. 

همانطور که ظاهر ما با آب ولایت پدید آمده و زنده می باشد، باطن انسان مومن نیز با تجلی ولایت زنده می گردد. بسیاری از آیات قرآن به این موضوع اشاره دارد. چون قرآن کتاب سیر و سلوکی است، به نظر می رسد بیشتر آیات آن ناظر به مسائل باطنی و سلوکی باشد تا مسائل خلقت و تکوین. لذا آیاتی که در باره ماء آمده است نیز ناظر به قلب و روح انسان است. در قرآن 63 بار کلمه ماء ذکر شده است. در اغلب این آیات به نازل شدن آب از سماءو زنده شده زمین و نباتات اشاره دارد.  مرحوم امام خمینی مراتب نزول حقیقت آب را از عالم غیب تا شهادت اینگونه بیان می فرماید که آب نازل از حضرت ذات به تعینات جمعیه برزخیه، ذنوب سرّ وجودی را تطهیرمی کند. وجودک ذنب لا یقاس به ذنب. (تو خودت گناهی هستی که هیچ گناهی با آن قابل قیاس نیست). مرتبه بعد، آب نازل از حضرات اسماء و صفات است که صفات و افعال عبد را تطهیر می کند. تا مرتبه دنیا که با آب ظاهری نجاسات ظاهری و عرفی پاک می گردد. 

آب ظهور ولایت انسان کامل از غیب تا عالم شهادت است. تکویناً و تشریعاً. در تکوین سبب خلقت موجودات است و در تشریع دستگیری از بندگان و طهارت باطنی آنها برای قرب به حق تعالی است. و این آب همان حب و عشق به ولی مطلق است که همه ناپاکی های مادی و معنوی را پاک می نماید. پس سماءء حضرت احدیت سپس حضرت واحدیت و در عالم تعینات ، عالم عقول و ارواح و در نهایت عالم ملکوت می باشد. و این نزول، هم آفاقی است و هم انفسی. و البته نزول انفسی مهم تر و بالاتر از آفاقی آن است. پس حب به ولی، روح و قلب عبد را پاک می کندو قلب را آماده می سازد تا در آن تجلیات و علوم الهی که از آن به رویش نبات تعبیر شده؛ ظاهر شود.و قلب مرده که در قرآن به ارض مرده تعبیر شده است را به حیات ربانی زنده نماید.